Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Suwałkach

UZASADNIENIE

Powód Ł. Z. (1) wystąpił przeciwko pozwanej E. M. (1) prowadzającej działalność gospodarczą pod firmą Hurtownia (...) z siedzibą w A. z pozwem o ustalenie, że powoda łączy z pozwaną stosunek pracy od dnia 5 czerwca 2020 r. do dnia 13 kwietnia 2021 r., zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty 7.000,00 złotych brutto tytułem ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy oraz kwoty 20.000,00 złotych brutto tytułem wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. Wniósł nadto o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż w okresie od dnia 5 czerwca 2020 r. do dnia 13 kwietnia 2021 r. wykonywał prace dla pozwanej, polegające na świadczeniu usług fryzjerskich. W ramach świadczonej pracy powód wykonywał usługi fryzjerskie w lokalu pozwanej, na jej polecenie, w godzinach przez nią ustalonych, a nadto za wynagrodzeniem otrzymywanym od pozwanej. Niezbędne dla wykonywania usług fryzjerskich materiały i produkty były dostarczane powodowi przez pozwana. To pozwana decydowała w czasie pracy powoda, o terminach szkoleń pracowników i nadgodzinach, które powód wypracowywał w zasadzie codziennie.

W odpowiedzi na pozew pozwana E. M. (1) prowadząca działalność gospodarczą pod firmą Hurtownia (...) z siedzibą w A. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 3.600,00 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu swego stanowiska pozwana wskazała, iż powód prowadził własną działalność gospodarczą, ponieważ de facto wykonywał działalność na własny rachunek, a od pozwanej wynajmował lokal po atrakcyjnej cenie i nie musiał inwestować w jego remont i wystrój. Powód chciał współpracować z pozwaną w oparciu o umowę zlecenia, co umożliwiało mu funkcjonowanie w legalny sposób. Pozwana zgodziła się na ten warunek i co miesiąc opłacała składkę do ZUS za powoda, a pieniądze przeznaczone na ten cel czerpała ze środków przekazywanych jej na ten cel przez powoda. Powód zakupując produkty kosmetyczne w hurtowni pozwanej miał obowiązek ewidencjonowania pobranych rzeczy na kartkach i rozliczania się z nich. Powód otrzymywał produkty po atrakcyjnych zniżkach, zużywał je na swoich klientkach i wyłącznie powód przyjmował zapłatę za wykonaną usługę. Jego obowiązkiem było rejestrowanie usług na kasie fiskalnej należącej do pozwanej i przekazywanie pozwanej należnego do odprowadzenia podatku VAT. Powód płacił pozwanej 1.500 zł miesięcznie za udostępniony lokal, plus ok. 400 zł miesięcznie na poczet składki ubezpieczeniowej oraz podatek VAT w wysokości zależnej od ilości zarejestrowanych transakcji.

Powód do pracy przychodził o porach, jakie uważał za słuszne. Wychodził również wtedy, gdy chciał. Nie była prowadzona żadna ewidencja czasu pracy, powód nie był kontrolowany ani rozliczany z godzin, które przepracował. W momencie, gdy E. M. (1) zorientowała się, że jest oszukiwana przez powoda w zakresie branych z hurtowni materiałów bez płacenia, oczerniania jej w środowisku i rosnącego długu na jej rzecz (kwota 13 300 zł na koniec 2020r.), postanowiła zmienić zasady współpracy w sposób umożliwiający jej pozyskanie dowodów na szkodzące jej osobie zachowania Powoda. Powód nie respektował ustalonych zasad współpracy m.in. poprzez:

-

założenie bez zgody pozwanej systemu V. rejestrując go na dane pozwanej, gdzie miał bazę swoich klientek, tam były zapisywane i tam powód wpisywał sobie kwoty jakie zarobił. Po zakończeniu współpracy i przejęciu konta pozwana uzyskała wiedzę o ilości czasu pracy powoda i osiąganych zarobkach;

-

pobieranie kosmetyków z hurtowni pod nieobecność pozwanej i niezapisywanie tych faktów, co przekładało się na brak rozliczenia i powodowaniem strat dla pozwanej;

-

powstanie długu w kwocie 13.300,00 zł na koniec 2020r. wynikającego z niespłaconego towaru przez powoda;

-

handlowanie towarem bez żadnej dokumentacji bez wiedzy pozwanej - do powoda przyjeżdżała zaprzyjaźniona jeszcze z czasów pracy w S., przedstawicielka handlowa, od której powód brał pakiety kosmetyków i odsprzedawał dalej swoim klientkom;

-

powód brał bez zapisywania kosmetyki z hurtowni, sprzedawał je po niskich cenach dla klientek i brał pieniądze dla siebie nie rozliczając się z pozwaną.

Po ujawnieniu powyższego, z początkiem 2021r. pozwana postanowiła zabezpieczyć swoje interesy i w tym celu:

-

podpisała z powodem oświadczenie, w którym zobowiązał się do spłaty długu w kwocie 13.300,00 zł w ratach;

-

poinformowała powoda i M. Z. o zmianie warunków współpracy tj. rozliczenia się procentowe od wykonywanych usług;

-

zmieniła lokalizację salonu, by „odłączyć” powoda od swobodnego dostępu do hurtowni i przyjmować od niego zamówienia na produkty, co miało dać

pozwanej kontrolę nad ilością pobieranego towaru i jego prawidłowym rozliczeniem;

- zatrudniła stażystkę do recepcji.

Te zmiany, które w znaczny sposób utrudniały powodowi oszukiwanie pozwanej, a tym samym przekładały się na jego mniejsze dochody, nie spodobały się powodowi i w niecały miesiąc od ich wprowadzenia złożył on wypowiedzenie umowy zlecenia, w którym wskazał, że następuje to bez zachowania okresu wypowiedzenia.

W ocenie pozwanej, we współpracy łączącej powoda z pozwaną trudno było doszukiwać się jakichkolwiek elementów stosunku pracy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana E. M. (1) prowadzi własną działalność gospodarczą w formie hurtowni fryzjersko – kosmetycznej pod nazwą Hurtownia (...) z siedzibą w A.. Hurtownia należąca do pozwanej oferuje produkty do pielęgnacji włosów. W 2020 roku pozwana wynajęła lokal znajdujący się nad jej hurtownią, który przystosowała na salon fryzjerski celem prowadzenia własnej praktyki zawodowej (okoliczności bezsporne).

Powód Ł. Z. (1) wynajmował od pozwanej stanowisko pracy w lokalu fryzjerskim w budynku przy ulicy (...) w A., za co płacił jej czynsz najmu w wysokości 1.500 złotych miesięcznie. Na wynajmowanym od pozwanej stanowisku powód świadczył usługi fryzjerskie. Zapłatę od klientów za wykonane usługi powód odbierał osobiście. Powód przychodził do salonu codziennie, ale nie była dla niego prowadzona ewidencja czasu pracy. Powód z własnej inicjatywy w dniu 30.06.2020r. założył konto w systemie (...), który stanowił system obsługi klientów salonu fryzjerskiego. Do systemu tego powód podpiął własne konto bankowe, przyjmując na nie wpłaty zaliczek na usługi fryzjerskie. Koszty prowadzenia tego systemu, chociaż formalnie faktury były wystawiane na E. M. (1), ponosił powód i druga współpracująca fryzjerka M. Ś.. Powód uczestniczył w szkoleniach organizowanych dla jego branży, ale nie czynił tego na polecenie pozwanej.

Z dniem 1 marca 2021r. zasady współpracy E. M. (1) i Ł. Z. (1) zmieniły się – odtąd powód został zwolniony z obowiązku płacenia najmu za użytkowanie stanowiska pracy w salonie pozwanej, a dochód z usług fryzjerskich miał być dzielony pomiędzy w/w po ½. Pozwana przeniosła również salon do nowej lokalizacji, odrębnej od siedziby prowadzonej przez nią hurtowni.

(dowód: informacyjne wysłuchanie powoda Ł. Z. (1) na rozprawie w dniu 16.08.2023r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 16.08.2023r. k. 239-242, przesłuchanie powoda Ł. Z. (1) w charakterze strony na rozprawie w dniu 17.06.2024r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 17.06.2024r. k. 518-519v, informacyjne wysłuchanie pozwanej E. M. (1) na rozprawie w dniu 16.08.2023r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 16.08.2023r. k. 239-242, oraz na rozprawie w dniu 4.10.2023r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 4.10.2023r. k. 374-377, przesłuchanie pozwanej E. M. (1) w charakterze strony na rozprawie w dniu 17.06.2024r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 17.06.2024r. k. 518-519v, zeznanie świadka M. Ś. na rozprawie w dniu 24.01.2024r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 24.01.2024r. k. 489v-491, zeznanie świadka M. G. – na rozprawie w dniu 4.10.2023r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 4.10.2023r. k. 376-376v, zeznania na piśmie M. L. – k. 385-390, 494-496, zeznania na piśmie E. C. – k. 399-402, 505-506, zeznania na piśmie D. J. – k. 406, 426-428, protokół kontroli Państwowej Inspekcji Pracy w hurtowni pozwanej – k. 168 – 188, informacja z systemu (...) k. 109-115, informacja z (...) sp. z o.o. w W. k. 466-469, wydruki wiadomości z systemu V. k. 479-482, historia rachunku bankowego k. 121-123, 253-353 )

W okresie od 5 czerwca 2020 r. do dnia 13 kwietnia 2021 r. powód wykonywał usługi fryzjerskie na podstawie kolejno zawieranych umów zlecenia zawartej z pozwaną. Zgodnie z treścią zawartych umów, za wykonane usługi powodowi przysługiwało wynagrodzenie za 1 godzinę świadczenia usług w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, którego wysokość określały odrębne przepisy, które począwszy od dnia 1 marca 2021 r. wynosiło 18,30 zł brutto za 1 godzinę usług. Za wykonywane na jej zlecenie usługi powód wystawiał pozwanej rachunki. Jednak formalnie zawarte umowy zlecenia miały jedynie na celu stworzenie pozornej podstawy do objęcia powoda ubezpieczeniom społecznym. Z tytułu zawartych umów zlecenia, pomimo formalnie wystawionych rachunków, deklaracji do ZUS i rocznego PIT-11, E. M. (1) nie wypłacała Ł. Z. (1) wynagrodzenia.

Powód nie był podporządkowany poleceniom pozwanej ani nie wykonywał pracy pod jej kierownictwem.

(dowód: umowa zlecenie nr (...) z dnia 5.06.2020 r. – k. 94,177, umowa zlecenie nr (...) z dnia 17.12.2020r. – k. 94v, umowa zlecenie nr (...) z dnia 1.02.2021 r.- k. 95, 180, umowa zlecenie nr (...) z dnia 1.03.2021 r. – k. 33, 95v, 181, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu – k. 21, deklaracja zgłoszenia do ZUS – k. 108, 179,185, raport z ZUS o opłaconych składkach – k. 96 – 106, wyrejestrowanie z ubezpieczeń k. 107, 185, rachunki wystawione przez powoda dla pozwanej – k. 182 – 184, informacyjne wysłuchanie pozwanej E. M. (1) na rozprawie w dniu 16.08.2023r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 16.08.2023r. k. 239-242, oraz na rozprawie w dniu 4.10.2023r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 4.10.2023r. k. 374-377, przesłuchanie pozwanej E. M. (1) w charakterze strony na rozprawie w dniu 17.06.2024r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 17.06.2024r. k. 518-519v, zeznanie świadka M. Ś. na rozprawie w dniu 24.01.2024r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 24.01.2024r. k. 489v-491, zeznania na piśmie M. L. – k. 385-390, 494-496, wydruki korespondencji k. 5-10, 30-31,60, 231-235, 361-373, 484-488)

Powód zaopatrywał się w produkty fryzjerskie potrzebne mu do wykonywania pracy w hurtowni fryzjersko – kosmetycznej należącej do pozwanej. Zapłatę za pobrane produkty fryzjerskie rozliczał wspólnie z pozwaną. Powód regularnie nie płacił należności za produkty nabywane w hurtowni pozwanej, w związku z czym miał zadłużenie w hurtowni pozwanej.

W związku z nieregulowaniem przez powoda należności za produkty fryzjerskie nabywane w jej hurtowni, pozwana wystąpiła przeciwko powodowi z powództwem o zapłatę do Sądu Rejonowego w Augustowie. Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanym w dniu 14 marca 2022 r. w sprawie I Nc 67/22 Sąd Rejonowy w Augustowie uwzględnił powództwo oraz nakazał Ł. Z. (1) aby zapłacił na rzecz E. M. (1) kwotę 9.900 złotych wraz z odsetkami i kosztami procesu tytułem należności za zakupione produkty. Od powyższego nakazu zapłaty Ł. Z. (1) wniósł sprzeciw. Ostatecznie, prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Augustowie z dnia 14.12.2022r. sygn.. akt I C 150/22 upr kwota zadłużenia została jednak od powoda na rzecz pozwanej zasądzona.

(dowód: informacyjne wysłuchanie powoda Ł. Z. (1) na rozprawie w dniu 16.08.2023r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 16.08.2023r. k. 239-242, przesłuchanie powoda Ł. Z. (1) w charakterze strony na rozprawie w dniu 17.06.2024r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 17.06.2024r. k. 518-519v, , informacyjne wysłuchanie pozwanej E. M. (1) na rozprawie w dniu 16.08.2023r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 16.08.2023r. k. 239-242, oraz na rozprawie w dniu 4.10.2023r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 4.10.2023r. k. 374-377, przesłuchanie pozwanej E. M. (1) w charakterze strony na rozprawie w dniu 17.06.2024r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 17.06.2024r. k. 518-519v, zeznanie świadka M. Ś. na rozprawie w dniu 24.01.2024r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 24.01.2024r. k. 489v-491, zeznania na piśmie S. Z. – k. 392-397v, ,zobowiązanie do spłaty zadłużenia z dnia 15.12.2020r. k. 55, dowód wpłaty i paragon k. 56,57, rozliczenia k. 116-120, pozew o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym – k. 26 – 28, nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym – k. 68, sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym – k. 69-72, odpis wyroku SR w Augustowie z dnia 14.12.2022r. sygn. akt I C 150/22 upr k. 227-230, odpis wyroku SO w Suwałkach z dnia 31.08.2023r. sygn. akt i Ca 47/23 k. 473-478v)

W miesiącu kwietniu 2021 r. ze względu na panującą wtedy epidemię koronawirusa i wprowadzone wtedy obostrzenia powód nie świadczył usług fryzjerskich w salonie pozwanej. W dniu 13 kwietnia 2021 r. powód wypowiedział umowę zlecenia zawartą z pozwaną.

(dowód: pisemne oświadczenie pozwanej – k. 176, pismo z dnia 13.04.2021 r. - wypowiedzenie umowy zlecenia – k. 32, wydruk k. 483)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przeprowadzonych dowodów, w tym dowodów z dokumentów, których treść i autentyczność nie była kwestionowana przez strony postępowania oraz na podstawie zeznań przesłuchanych w sprawie świadków.

Walorem wiarygodności Sąd obdarzył zeznania świadków: M. G. (zeznanie świadka M. G. – na rozprawie w dniu 4.10.2023r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 4.10.2023r. k. 376-376v), M. Ś. (zeznanie świadka M. Ś. na rozprawie w dniu 24.01.2024r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 24.01.2024r. k. 489v-491), M. L. (pisemne k. 385-390, 494-496), S. Z. (pisemne k. 392 - 397v), E. C. (pisemne k. 399 – 402, 505-506), D. J. (pisemne k. 406, 426-428) oraz D. S. (pisemne k. 413-420). Zeznania świadków: M. L., S. Z., E. C., D. J. oraz D. S. zostały złożone na piśmie w trybie art. 271 ¹ k.p.c.

Zeznania te były spójne w zakresie okoliczności istotnych do rozpoznania istoty sprawy, a mianowicie charakteru zatrudnienia Ł. Z. (1). Z zeznań tych świadków wynika, iż powód nie był w zakresie wykonywanych przez niego czynności poddany żadnemu nadzorowi ze strony pozwanej. Pozwana nie dysponowała również aktami osobowymi powoda ani nie prowadziła dla niego ewidencji pracy. Zeznania przesłuchanych w sprawie świadków dają jednolity obraz wykonywanej przez powoda działalności i jednoznacznie wskazują na brak podporządkowania pozwanej.

Sąd dał wiarę zeznaniom powoda (informacyjne wysłuchanie powoda Ł. Z. (1) na rozprawie w dniu 16.08.2023r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 16.08.2023r. k. 239-242, przesłuchanie powoda Ł. Z. (1) w charakterze strony na rozprawie w dniu 17.06.2024r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 17.06.2024r. k. 518-519v) jedynie częściowo – w zakresie, w jakim zeznał, że wykonywał usługi fryzjerskie, korzystał z systemu (...) oraz nabywał produkty fryzjerskie w hurtowni pozwanej, za które rozliczał się z pozwaną.

Sąd nie dał wiary zeznaniom powoda w zakresie, w jakim zeznał on że łączył go z pozwaną stosunek pracy oraz pozwana płaciła mu wynagrodzenie. Powyższym twierdzeniom zaprzeczyła bowiem pozwana, która wskazała iż nie płaciła żadnych kwot powodowi (informacyjne wysłuchanie pozwanej E. M. (1) na rozprawie w dniu 16.08.2023r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 16.08.2023r. k. 239-242, oraz na rozprawie w dniu 4.10.2023r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 4.10.2023r. k. 374-377, przesłuchanie pozwanej E. M. (1) w charakterze strony na rozprawie w dniu 17.06.2024r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 17.06.2024r. k. 518-519v).

Oprócz zaświadczenia o zatrudnieniu, na którym widniała jedynie kwota wynagrodzenia powoda, powód nie przedstawił żadnych innych dowodów świadczących o tym, iż takie wynagrodzenie faktycznie otrzymywał. Sąd uznał więc powyższe twierdzenia powoda za niepotwierdzone.

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie powód Ł. Z. (1) domagał się ustalenia istnienia stosunku pracy, zapłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy oraz zapłaty wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych i ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Żądanie ustalenia stosunku pracy oparte było na treści art. 189 KPC, zgodnie z którym można żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma się w tym interes prawny.

Powód taki interes bez wątpienia posiadał, skoro nie dysponował dokumentami potwierdzającymi zatrudnienie pracownicze, które jak twierdził, wykonywał.

Interes prawny jest w orzecznictwie pojmowany elastycznie, z uwzględnieniem celowościowej wykładni tego pojęcia, konkretnych okoliczności danej sprawy, a przede wszystkim tego, czy w drodze powództwa o świadczenie strona może uzyskać pełną ochronę swoich prawnie chronionych interesów. Z reguły interes prawny nie wyczerpuje się w powództwie o świadczenie, gdy ustalenie istnienia stosunku prawnego ma usunąć stan niepewności na przyszłość względem różnych roszczeń, które mogą być realizowane, a nie są jeszcze określone (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2009r ., II PK 156/09). Rodzaj zatrudnienia ma wpływ na różne uprawnienia na gruncie prawa pracy, przykładowo chociażby wymiar urlopu wypoczynkowego w dalszym zatrudnieniu oraz na gruncie ubezpieczeń społecznych, stąd istniejący z reguły interes prawny w ustaleniu stosunku pracy (powódka powoływała się w pozwie na znaczenie wyniku procesu dla przyszłych uprawnień pracowniczych i z zakresu ubezpieczeń społecznych – ustalenie okresu zatrudnienia dla celów emerytalnych). Zauważenia wymaga dodatkowo, że powództwo o ustalenie istnienia stosunku pracy jest w przepisach proceduralnych wyróżnione jako specjalny rodzaj powództwa o ustalenie (art. 476 § 1 pkt 1 ¹ KPC), co przemawia za przyjęciem co do zasady interesu prawnego w jego wytoczeniu.

Zatrudnienie nie musi mieć charakteru pracowniczego. Praca może być świadczona także na podstawie umów cywilnoprawnych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 1999 r., sygn. akt I PKN 432/99, Prawo Pracy 2000/4/31). Przepis art. 353 ¹ KC daje stronom możliwość decydowania o rodzaju stosunku prawnego, a art. 22 § 1 ¹ KP nie wprowadza ani domniemania zawarcia umowy o pracę ani fikcji prawnej zawarcia umowy tego rodzaju. Nie ogranicza zatem woli stron w wyborze podstawy zatrudnienia.

Niektóre cechy charakterystyczne dla stosunku pracy mogą występować przy świadczeniu pracy na podstawie umów prawa cywilnego (tak Sądu Najwyższego w wyroku z dnia 25 kwietnia 1997 r., sygn. akt II UKN 67/97, OSNAPiUS 1998, nr 2, poz. 57). Jeżeli umowa wykazuje wspólne cechy dla umowy o pracę i umowy prawa cywilnego z jednakowym ich nasileniem, o jej typie decyduje zgodny zamiar stron i cel umowy, który może być wyrażony także w nazwie umowy. Przy kwalifikacji prawnej umowy należy uwzględnić okoliczności istniejące w chwili jej zawarcia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 1998 r., sygn. akt I PKN 191/98, OSNAPiUS 1999, nr 14, poz. 449 oraz w wyroku z dnia 27 maja 2010 r., sygn. akt II PK 354/09).

Analiza zgromadzonego w toku postępowania materiału dowodowego nie dała jednak podstaw do uznania, iż strony procesu pozostawały w stosunku pracy w spornym okresie.

Zgodnie z art. 22 § 1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wskazanym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

O prawnej kwalifikacji danego stosunku prawnego jako stosunku pracy decydują cechy charakteryzujące przedmiot głównego świadczenia wykonywanego w ramach tego stosunku, a więc pracy. Cechy te są dekodowane bezpośrednio lub pośrednio z treści § 1 w/w przepisu. Przepis ten daje oparcie dla wyprowadzenia wniosku, że stosunkiem pracy w jego rozumieniu jest stosunek pracy: dobrowolnie podporządkowanej, odpłatnej i wykonywanej osobiście na rzecz podmiotu zatrudniającego. Cechy te wynikają wprost z art. 22 § 1 k.p., jednak dla pełnego obrazu należy tu jeszcze wymienić skooperowanie (zespołowość) pracy oraz jej wykonywanie w warunkach przerzucenia ryzyka na pracodawcę.

Najważniejszą cechą charakteryzującą pracę świadczoną w ramach stosunku pracy jest jej podporządkowanie. Została ona wyrażona w komentowanym przepisie nie tylko za pomocą parametru "kierownictwa pracodawcy", ale przede wszystkim przez sposób określenia przedmiotu zobowiązania pracowniczego (rodzaj pracy). Ponadto ustawodawca wskazał dodatkowy element, jakim jest wyznaczenie przez pracodawcę miejsca i czasu świadczenia pracy. Można więc przyjąć, że zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy podporządkowanej oznacza poddanie się przez niego kierownictwu pracodawcy. Granice owego kierownictwa (podporządkowania) wyznacza umówiony rodzaj pracy . Podporządkowanie to określa się mianem podporządkowania organizacyjnego. Istotą kierownictwa pracodawcy jest prawo wydawania pracownikowi poleceń (Komentarz do Kodeksu Pracy pod redakcją Steliny, wydanie 6 z 2023 roku, opubl. w Legalis).

W przedmiotowej sprawie analiza zgromadzonego materiału dowodowego nie daje podstaw do uznania, iż stosunek prawny istniejący pomiędzy powodem Ł. Z. (1) a pozwaną E. M. (1) zawierał wszystkie elementy wymagane do tego, aby uznać go za stosunek pracy.

Przede wszystkim, powód prowadził w salonie pozwanej usługi fryzjerskie na własny rachunek i podczas wykonywanych czynności nie był podporządkowany kierownictwu pozwanej ani nie wydawała mu ona żadnych wiążących poleceń. To, że incydentalnie pozwana prosiła powoda o usługę fryzjerską dla swojej klientki czy członka rodziny za ustaloną cenę, nie świadczy o wykonywaniu pracy podporządkowanej, a jedynie o wykonywaniu takich usług w ramach współpracy gospodarczej obu stron (np. sytuacja taka dotyczy klientki o imieniu S., usługa z dnia 21.03.2021r. za ustaloną kwotę 100 zł. – k. 119). Dla powoda nie była prowadzona ewidencja czasu pracy ani nie były prowadzone dla niego akta osobowe. Powód przychodził wprawdzie codziennie do pracy, aby świadczyć usługi fryzjerskie, ale nie miał narzuconych sztywnych godzin, w których musiał przychodzić do pracy. Powód uczestniczył w szkoleniach jedynie z własnej inicjatywy, pozwana nie kierowała go na takie szkolenie. Powód założył konto w systemie (...) jedynie z własnej inicjatywy, ale na dane właścicielki salonu (tj. pozwanej) i ponosił koszty użytkowania tego systemu. Nie można więc uznać, iż został w tym zakresie podporządkowany poleceniom pozwanej.

Wszystkie powyższe okoliczności przemawiają za tym, aby uznać iż nie było żadnego podporządkowania organizacyjnego w relacjach pomiędzy powodem a E. M. (1). I właśnie ten brak podporządkowania organizacyjnego wyklucza istnienie stosunku pracy. W istocie powód prowadził niezarejestrowaną działalność gospodarczą na własny rachunek. Z pozwaną łączył go jedynie stosunek najmu lokalu oraz relacje handlowe w zakresie nabywanych z jej hurtowni produktów. Powód nie wykazał również, iż pozwana płaciła mu jakiekolwiek wynagrodzenie. Pozwana zaprzeczyła, aby w ogóle płaciła powodowi wynagrodzenie. Początkowo bowiem (w okresie od 05.06.2020r. do 28.02.2021r.) powód zatrzymywał dochód ze świadczonych usług dla siebie (pokrywając umówione koszty najmu i wartość zakupionych w hurtowni pozwanej kosmetyków), natomiast od 01.03.2021r. do zakończenia współpracy w kwietniu 2021r. powód rozliczał się z pozwaną z uzyskanego dochodu po połowie.

W świetle powyższych okoliczności uznać należy, iż pomiędzy powodem a pozwaną nie zaistniał żaden stosunek pracy.

Istotne dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy okazały się zeznania świadka M. Ś. na rozprawie w dniu 24.01.2024r. – protokół skrócony rozprawy z dnia 24.01.2024r. k. 489v-491, współpracującej z pozwaną na takich samych warunkach jak powód. Zeznała ona, iż wspólnie z powodem brali pieniądze od klientek za usługi, to był jej i powoda zarobek, z niego opłacali stanowisko pracy (najem stanowiska pracy 1.500 zł./mies.) i pobrane kosmetyki z hurtowni pozwanej, samodzielnie umawiali się z klientkami i decydowali o czasie swojej pracy, nie było listy obecności, pozwana proponowała im szkolenia, jak chcieli to z nich korzystali. Wspólnie z powodem sami ustalali ceny usług. Wskazała również, iż konto w systemie V. (później B.) założył powód, świadek z nim pokrywali należności za prowadzenie tego konta. Z sytemu V. wpłaty od klientek wpływały na rachunek bankowy powoda. Powód z pozwaną, w ocenie świadka, rozstali się z powodu nieporozumień na tle zadłużenia powoda w hurtowni pozwanej. Z umów zleceń zawieranych z pozwaną, jak podkreśliła świadek, ona i powód nie otrzymywali żadnego wynagrodzenia. Świadek brała swój utarg, a powód swój. Świadek, jak podkreśliła, ona i powód pracowali na własny rachunek. Również z zeznań świadków – E. C., D. J. i S. Z. wynika jednoznacznie, iż powód w salonie pozwanej zachowywał się jak właściciel, samodzielnie podejmował decyzje, przyjmował właścicielska pozę; część klientek miała wrażenie, że to on jest właścicielem salonu.

Wszystko to wskazuje jednoznacznie, zdaniem Sądu, iż powoda z pozwaną nie łączyła relacja wskazująca na pracę podporządkowaną (relacja pracownik-pracodawca), ale na współpracę gospodarczą.

Przekonuje również o tym okoliczność, ze powód ponosił ryzyko gospodarcze własnej działalności – posiadał u pozwanej dług z tytułu zakupionych kosmetyków na potrzeby usług fryzjerskich, który został rozliczony w odrębnym procesie cywilnym i Sądy cywilne również nie miały wątpliwości co do charakteru współpracy pomiędzy stronami.

Wobec braku stwierdzenia istnienia stosunku pracy, powodowi nie przysługuje również ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy ani wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, które są roszczeniem zastrzeżonym wyłącznie dla pracowników, a nie dla osób wykonujących usługi na podstawie umowy zlecenia, która poddana jest przepisom Kodeksu Cywilnego.

Konsekwentnie zatem Sąd, postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 10.04.2024r. na podstawie art. 235 ² §1 pkt 3 5 kpc, pominął dowód z opinii biegłego z zakresu rozliczania czasu pracy w godzinach nadliczbowych uznając, iż jest to dowód nieprzydatny do rozstrzygnięcia sprawy oraz zmierza wyłącznie do przedłużenia postępowania (wniosek o przeprowadzenie tego dowodu złożył pełnomocnik powoda w piśmie procesowym z dnia 9.02.2024r. – k. 499-500).

W świetle wyżej powołanych okoliczności powództwo Ł. Z. (1) na podstawie art. 189 kpc w zw. z art. 22 KP w zw. z art. 476 § 1 pkt 1 ¹ kpc należało oddalić, o czym orzeczono jak w punkcie I sentencji wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu oparto o treść art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 pkt 1 ppkt 1 oraz § 9 pkt 1 ppkt 2 w zw. z § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2023 r. poz. 1964 ze zm.) i zasądzono od powoda Ł. Z. na rzecz pozwanej E. M. kwotę 1.980,00 zł. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (tj. 180 zł. + 1.800 zł.).

Od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu, stosownie do art. 98 § 1 ¹ k.p.c. pozwanej należą się odsetki ustawowe za opóźnienie liczone za czas od uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji wyroku.

sędzia Karol Kwiatkowski

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem, bez pouczenia, doręczyć pełn. powoda (w PI)

Dnia 25.07.2024r. sędzia K. K.